10 Kasım 2009 Salı

CERN Gezisi

10 Kasım 2009 Salı - 4 yorum
Bugün CERN'e yani Avrupa Nükleer Araştırmalar Merkezine gezimiz vardı. Gezi ücretsizdi, öyle kafanıza göre gidip CERN'i gezemediğiniz için sevdindik tabii ki gezi olduğuna. Ancak gezi beklediğimiz kadar tatmin edici geçmedi. Üstelik ziyaretimiz tam tamına 3küsür saat sürdü. Fakat bu sürenin çoğunda video izledik. Öncelikle CERN'ün kuruluşu ve deneyin amaçları üzerine iki video izledik. Videoların bitiminde
bizeye videoları seyrettiren adam "Bunları Youtube'da da bulabilirsiniz" zaten dedi. Pek sevindik(!)

Sonrasında minibüslerle beş dakika mesafedeki ATLAS araştırma merkezine gittik. Aslında tüm deneyin başlangıç noktası burası diyebiliriz kabaca. CERN ve deney deyince aklınıza tek bir nokta ve tek bir yer gelmesin. Kısaca Big Bang deneyinin yapılabilmesi için önce protonların oluşturulması gerekiyor. Sonra da bunların önce küçük, sonra orta ve sonra da büyük bir çemberde döndürülerek yavaş yavaş hızlanması sağlanıyor. En büyük çember 27km uzunluğunda ve çemberin bir kısmı Fransa'dan da geçiyor. En büyük çember iki çemberden oluşuyor. Bu çemberler 4 ayrı noktada kesişiyorlar. Bir çemberde saat yönüne doğru, diğer çemberde de saat yönünün tersine doğru dönen protonlar bulunuyor. Kesişme noktalarında bu protonların çarpışmasına çalışılıyor şuanda diyebiliriz.



Bu sistemin çalışmasında odalar dolusu bilgisayar kullanılıyormuş. Buarada bir not düşelim "WWW" (yani Word Wide Web)'in kurucusu da CERN'deki biliminsanları. İlk başta tüm dünyadaki fizikçilerin rahatça haberleşebilmesi için düşünülmüş bu sistem.

Sonuç olarak ATLAS'a doğru yola çıkarken gayet mutluyduk sistemlerden birini göreceğimiz için. Ancak gelin görün ki ziyaret yasaktı. Ve ATLAS'da da bir üçboyutlu 15dk süren bir video izlemekle yetindik. ATLAS çeviricisinin yapım aşaması üzerine birşeydi. Sonrasında da bir oda dolusu fizikciyi camın arkasından seyrettik. Tabii ki bizim için ekranlardaki görüntüler ve hesaplamalar hiçbirşey ifade etmedi. Ama arkadaşların gayet "cool" bir çalışma ortamı olduğunu söyleyebilirim. Pek de rahat gözüküyorlardı serbest kıyafetler içinde.






ATLAS'tan sonra yine minibüslerle bu sefer Fransa tarafında bulunan test merkezine gittik. Yolculuğumuz yine beş dakika kadar sürdü. Bu test merkezinde deneyde kullanılan ve çemberlerin oluşmasını sağlayan sistemlerin(diyeyim) test aşaması gerçekleştiriliyormuş. Açıkcası benim için fazla birşey ifade etmedi; çünkü fizik bilgim bi yere kadar ve bu metal yığınlarının hepsi hayatımda ilk defa gördüm diyebilirim. O yüzden aşağıdaki resimlerle ilgili fazla açıklama yapamayacağım ne yazık ki.



Sağ üstte gördüğünüz parçacık geçen sene hasarlanmış, aralık gibi. O yüzden o zaman deneyi iptal etmek zorunda kalmışlar. Buarada alttaki resimdeki ve üstteki resimdeki (aynı parça yani) çemberin içindeki tüplerin bağlama noktalarıymış yanlış anlamadıysam.


Bu resimde de ATLAS'ın maketini görüyorsunuz. Hemen sağdaki odalarda bilgisayarlar bulunuyormuş.


Test merkezinden sonra da yine minibüslerin bizi ilk aldığı yere geri döndük ve 3küsür saatlik gezimiz, biraz hüsranla, sona ermiş oldu.

Aşağıda verdiğim linklerden bize seyrettirdikleri ilk iki videoyu izleme şansınız var. Yani CERN'e gitmiş oluyorsunuz bu videoları izleyince. Bir de benim çektiğim yukarıdaki bir kaç resme baktınız mı tamamdır. İşte CERN! Bu kadarcık bizim için. Dışardan baktığınızda yanında inekler ortalayn, çayırlık bir alana kurulmuş 3-5 katlı binalardan oluşan ve bizim gibi insanların(fizikçi olmadıkça herhalde) şuan için yer altına inip göremeyeceği, simulasyonlarla yetineceği bir yer. Yine de fizik, matematik, mühendislik gibi braşlarda eğitim görüyorsanız, CERN'ün yaz okullarına ya da senelik kurslarına katılma şansınız var. Ama o zaman da ne kadarını gösteriyorlar bilemem :) Zaten Noel tatili geliyor, fazla yakmasın alet diye noel tatillerinde deney aletini kapatıyorlarmış. Ama aleti kapatmak kolay da, tekrar ısınmasını sağlamak 3-4 hafta sürüyormuş. Sonra istenilen enerjiye ulaşmak derken olay iyice uzuyor. Zaten 7Gev sanırım üretmek istedikleri eneji ama şimdilik en fazla 5e kadar çıkarmışlar. Böyle böyle şeyler, kısacası bu deneyin, yine dura kalka bir on yılı var en az :)


Birinci Videoyu İzlemek için tıklayınız.

İkinci Videoyu İzlemek için tıklayınız.

4 yorum:

  1. Selam vallahi çok güzel anlatmışsın. eline sağlık. Şimdi sen vizesiz filan Fransa'ya girmiş oldun di mi? sevgiler

    YanıtlaSil
  2. Aslında vizeli girmiş oluyorum; çünkü isviçre vizesiyle (yani şengenle) tüm şengen'e üye ülkelere girip çıkabiliyorum.

    YanıtlaSil
  3. merhaba , öncelikle bu güzel deneyimini paylaştığın için teşekkürler :) Ben odtüde okuyorum ve üyesi olduğum topluluk METU MECH ( Odtü makina ve inovasyon topluluğu )ile bizde gitmeyi düşünüyoruz cern e. Ama cevaplarını tam bilmediğimiz bazı sorular var kafamızda.. Merak ettiğimiz şeylerden biri vize işinin nasıl hallolduğu , cern ile görüşünce vize almak kolay oluyor mu , ne gibi prosedürlerden geçmemiz gerekiyor? Bir diğer sorum ise , orada ulaşım için kullanacağımız ulaşım alacını nası ayarlamamız gerekiyor , siz nasıl yaptınız ? :) Bir de ekonomik açıdan ne kadara patlıycak bu gezi bize? çok soru oldu sanırım ama cevaplarsan çok sevinirim :)

    Şimdiden teşekkürler..

    YanıtlaSil
  4. Merhaba Çağdaş Bey,

    Öncelikle kusura bakmayın yeni gördüm mesajınızı. Sanırım blog sistemimin uyarı mekanizmasında değişiklik yapmam gerekiyor.

    Öncelikle belirtmem de fayda var ki İsviçre'ye vize almak gerçekten zor. Ama İsviçre'de artık Schengen'e dahil oldu, yani herhangi başka bir ülkeden (schengene dahil olan ülkeler,yani avrupa birliği ülkerinden) vize alıp İsviçre'ye gezmeye gidebilirsiniz. Ancak CERN ile irtibata geçip sonrasında vize talebinde bulunursanız belki dediğiniz gibi vize almanız kolaylaşır.

    Aslında, yazımda da belirttiğim üzere, CERN de pek fazla birşey göremiyorsunuz. Youtube da bulunan videoları izletmekten fazlasını gösterdiklerini söyleyemeyeceğim. Ama sizin braşınız açısından daha bilgilendirici ve ilginç bir gezi olabileceğini düşünüyorum o yüzden imkan sağlarsanız gitmeniz güzel olabilir.

    İşin ekonomik yönüne gelirsek, Vize tam olarak ne kadar bilmiyorum ama sanırım 200liradan aşağı değil. Ben buraya değişim öğrencisi olarak geldiğimden dolayı pek prosedürlerle uğraşmadım, bu yüzden ne yazık ki o konuda yardımcı olamayacağım. Fakat Cenevre oldukça pahalı bir yer. En ucuz konaklama yeri hostel. Hostelde konaklamanın gecesi 45lira civarı. Buna kahvaltı ve şehir işi ulaşım kartının dahil olması lazım. CERN'e şehiriçi otobüsle şehir merkezinden 15-20dk da ulaşabilirsiniz. Yemek işini de marketlerden halletmeye çalışırsanız gayet ucuza kotarabilirsiniz. Ankara'dan direkt cenevreye uçuş var mı bilmiyorum, varsa da ne kadardır fiyat olarak bilmiyorum ama THY'nin istanbul-cenevre seferi makul bi tarihte aldığınız taktirde gidiş dönüş ortalama 400-500lira civarı.(bazen çok daha da fazlası) Fakat "eğer vaktimiz var" diyorsanız "easyjett"i tercih edip istanbul'dan Basel'e ortalama 40euro gibi bir fiyata gidebilirsiniz. Yani gidiş dönüş 80euro. Basel Cenevre arası trenle 2,5 saat sürüyor ve gidiş dönüş 207lira. Yani cenevre-istanbul arası ulaşımı ortalama 367 lira gibi bir fiyata getirebilirsiniz.

    Fakat gelmeden önce mutlaka CERN ile irtibata geçmek zorundasınız. Yoksa bir gezi düzenlemeniz imkansız. Normalde gezi düzenlenmiyor zaten diye biliyorum. Özel talep üzerine gezdiriyorlar müsaitlerse. Bizim buradaki eramus teşkilatı bir gezi hazırlamıştı bizim için.

    Umarım yardımcı olabilmişimdir.

    YanıtlaSil